بررسی پیامدهای ساختاری احداث سد شفارود بر پوشش جنگلی حوزه آبخیز شفارود با استفاده از محاسبه سنجه‌های اکولوژی سیمای سرزمین

    پروژه­های سدسازی می­تواند از طریق کاهش یکپارچگی و افزایش ازهم­گسیختگی منطقه بر عملکرد سیمای سرزمین تأثیر بگذارد و در پی آن ساختار محیط­زیست منطقه را متأثر کند. کمی­سازی این تغییرات با استفاده از سنجه­ها انجام می‌شود و گوناگونی آنها باعث کاربرد گسترده آنها در مطالعات اکولوژیکی و حل مسائل کاربردی زیست­محیطی می­شود. هدف این تحقیق بررسی روند تغییرات ساختاری پوشش جنگلی در حوزه آبخیز شفارود با توجه به احداث سد شفارود است. به این منظور سه تصویر ماهواره­ لندست در فصل اوج رشد پوشش گیاهی متعلق به سال­های 2013، 2000 و 2017 استفاده شد و تصحیح­های هندسی و اتمسفری اعمال و با روش طبقه­بندی حداکثر احتمال، نقشه کاربری اراضی منطقه برای هر مقطع زمانی تهیه شد. نقشه­های کاربری به‌ترتیب دارای صحت کلی و ضریب کاپای بالاتر از 86% و 83/0 بودند. سپس تجزیه‌وتحلیل سنجه­ها شامل مساحت کلاس (CA)، تعداد لکه، حاشیه کل، تراکم حاشیه و میانگین اندازه لکه در سطح کلاس جنگل انجام شد. نتایج بیانگر افزایش ازهم‌گسیختگی و نامساعد شدن شرایط زیستگاهی و جایگزینی گسترده پوشش­های جنگلی با مناطق بدون پوشش است. نتایج همچنین نشان داد که کاهش تعداد لکه‏های جنگلی مابین سال­های 2013 تا 2017، تخریب متمرکز در کوتاه‌مدت در محل احداث پروژه را ایجاد کرده، این در حالی است که هنوز ساختمان سد و نیازمندی­های آن مانند دسترسی­ها کامل نشده است. برای حفظ منابع طبیعی باید روند توسعه را با محدودیت­ها و قابلیت­های اکوسیستم از طریق مطالعات دقیق محیطی، ارزیابی و توضیح پروژه‌ها بر محیط‌زیست و ارائه روش­های کاهش و جبران آثار مخرب پروژه­های توسعه­ای هماهنگ نمود.